Մայր մեղու- Մեղվաընտանիքի այն գլխավոր անդամն է, որն ունակ է սերունդ տալ: Քաշով և չափերով գերազանցում է բոլոր մյուս մեղուներին: Կախված սորտային առանձնահատկություններից և սեզոնից մայր մեղվի մարմնի երկարությունը տատանվում է 20-25 մմ սահմաններում: բեղմնավորված մոր քաշը 200-250 մգ է, չբեղմնավորվածինը՝ 150-200 մգ: Լիարժեք բեղուն մայրը մեկ օրում դնում է մինչև 2000 ձու, իսկ մեղրակուտակման սեզոնի ընթացքում մինչև 200 հազար ձու: Յուրաքանչյուր ձվի ձվադրման վրա մայրը ծախսում է 40-46 վայրկյան: Մեկ ձվի քաշը՝ կախված մոր տարիքից և ընտանիքում մեղուների քանակից, մոր գենային առանձնահատկություններից, սեզոնից 0,128-0,221 մգ է:Երիտասարդ մայրերը ձվադրում են ավելի ծանր ձվեր, քան ծերերը: Մասնավորապես հունիսին՝ ձվադրման ամենաթեժ շրջանում, երիտասարդ մոր ձվադրած ձվի քաշը 0,133 մգ է, հուլիսին՝0,141 մգ, օգոստոսին՝0,163 մգ:Մայրը ձվադրումը սկսում է փետրվարին, իսկ ավարտում ուշ աշնանը՝ ցրտերի սկսման հետ: Մայրն ամենաշատ ձվադրում է կյանքի առաջին երկու տարում, որից հետո հետզհետե ավելի քիչ ձվեր է դնում, իսկ ծեր մայրը դնում է նաև չբեղմնավորված ձվեր: Սովորաբար մայրն ապրում է 3-5 տարի և կյանքի համար անբարենպաստ պայմաններում մայրը վերջինն է մահանում: Խոշոր մայրերի դիմադրողականությունն ու կենսունակությունն էականորեն բարձր է: Երիատասարդ մայրը սեռահասուն է դառնում և զուգավորման թռչում մայրաբջջից դուրս գալուց 7-10 օր հետո: Այդ ժամանակահատվածում փորիկի 2,3,4 հատվածներում լիովին ձևավորված հոտարտազատող գեղձերից արտազատվում է արու բոռերին գրավող յուրահատուկ մածուցիկ ու բուրավետ քսուկ: Զուգավորումից հետո մայրը բեղմնավորվում է և 3,4 երբեմն 7 օր հետո սկսում է ձվադրել երկու տիպի ձվերով՝ բեղմնավորված, որոնց մեջ ընկել է սպերման և չբեղմնավորված՝ առանց սպերմայի: Եթե մայրը կյանքի առաջին երկու շաբաթվա ընթացքում չի զուգավորվում, ապա կորցնում էզուգավորման ունակությունն ու դառնում ոչ բեղուն: Նման մայրով մեղվաընտանիքը մահանում է, եթե մեղվաբույծն օգնություն չցուցաբերի: Մայրն ընտանիքում ազատված է ցանկացած աշխատանքից; Նրան խնամում, մաքրում, կերակրում, պաշտպանում են աշխատավոր մեղուները: Ի դեպ, մայրն օգտագործում է կերակրման համար նախատեսված կերի շուրջ 60%-ը: 

Աշխատավոր մեղուներ- Սրանք մեղվաընտանիքի չզարգացած սեռական օրգաններով իգական առանձնյակներն են: Նրանց մարմնի երկարությունը 12-14 մմ է, մեկ օրականում քաշը՝ 90-115 մգ: Ապացուցված է, որ մեկ կիլոգրամ կենդանի մեղվազանգվածում պարունակվում է 11000 աշխատավոր մեղվի առանձնյակ: Մեղվաընտանիքում աշխատավոր մեղուների քանակը կախված տարվա եղանակից տարբեր է: Գարնանը, ուժեղ ընտանիքում կա 20000 աշխատավոր մեղու, ամռանը՝ 60-80 հազար, աշնանը՝30 հազար: Աշխատավոր մեղուների մարմնի ջերմաստիճանը հիմնականում կախված է արտաքին միջավայրից: Օրինակ, եթե միջավայրում ջերմաստիճանը 22-26 աստիճան է, ապա մեղվի մարմնի ջերմաստիճանը 35-37 է, շրջապատի 35-37-ի դեպքում, մեղվինը՝ 42: Ընդհանրապես, թռիչքն ավարտող միջատի մարմնի ջերմաստիճանը 6-ից 22 աստիճանով բարձր է շրջապատից: Փեթակի ներսում ջերմաստիճանը մեղումները կարգավորում են ինքնուրույն՝ իրենց մկանային գործունեության ակտիվության հաշվին: Ցուրտ եղանակին, փեթակի կենտրոնում գտնվող մոր շուրջը անընդհատ պտտվող մեղուներն ապահովում են բարձր ջերմություն: Օրգանիզմի գերտաքացմանը զուգահեռ, մեղվակծիկի ծայրի առանձնյակները հետզհետե տեղափոխվում են կենտրոն, կենտրոնում գտնվող արդեն հոգնած առանձնյակները՝ ծայրը՝ շնչառության ինտենսիվության, նյութափոխանակության նվազեցման հաշվին օրգանիզմը հովացնելու, հանգստանալու նպատակով: Աշխատող մեղուների միջև կա աշխատանքի խիստ բաժանում՝ մի մասը նեկտար ու ծաղկափոշի է հավաքում-բերում փեթակ, մյուսները բերածը լցնում են մեղրահացերը, երրորդները՝ մաքրում մեղրահացերը, մյուսները թևերի անընդհատ շարժումներով օդափոխում փեթակը, մեկ այլ խումբ՝ պահակ է կանգնում մուտքի մոտ, իսկ մի մասն էլ կերակրում թրթուրներին, իսկ մի քանի հատուկ ընտրված առանձնյակ էլ, անընդհատ խնամում է մորը, հոգում նրա կարիքները: Աշխատավոր մեղուների կյանքի տևողությունը կախված է մեղվաբջջից դուրս գալու ժամկետներից, կատարած աշխատանքի ծավալից: Սռողջ ընտանիքում, մարտին դուրս եկած մեղուներն ապրում են 35 օր, հունիսին ելածները՝ 30, մեղրահավաքի թեժ պահին ելածները՝28, իսկ ահա սեպտեմբեր-հոկտեմբերինը՝ 80-ից 100: Սակայն ապացուցված են, որ քիչ աշխատող մեղուն կարող է ապրել նաև մինչև մեկ տարի:

Չբեղմնավորված ձվադրող աշխատավոր մեղուներ- Ընտանիքի կազմի մեջ մտնում են նաև չբեղմնավորված ձվեր դնող աշխատավոր մեղուներ-трутовки: Սրանք հիմնականում առաջանում են առանց մոր երկար ժամանակ ապրող ընտանիքներում, կամ ընտանիքի կիսման-բաժանման դեպքում: Այս առանձնյակները կարող են դնել մինչև 19-30 ձու, ընդ որում դնում են ոչ թե մեղվահացի հատակին, այլ նրա արտաքին պատերին, հենց սրանով էլ հեշտ հայտնաբերվում են մեղվաբույծի կողմից: Սրանք ենթաբաժանվում են երկու ենթախմբի՝ անատոմիական-որոնց ձվարաններում սկսում են ձևավորվել ձվերը, բայց չեն ձվադրում և ֆիզիոլոգիական-որոնք նաև ձվադրում են: Առաջինների քանակն ընտանիքում կարող է հասնել 90, երկրորդներին՝25%-ի:

Բոռեր՝ արու մեղուներ- Արական սեռի առանձնյակներն են, որոնք զուգավորվում են երիտասարդ մոր հետ: Մարմնի երկարությունը 15-17 մմ է, քաշը՝ 200-250 մգ: Ընտանիքում հայտնվում են մայիս-հունիսին, սեռահասուն դառնում ձվից դուրս գալուց 8-ից 14-րդ օրը: Աշխատող մեղուները նաև խնամում, կերակրում են բոռերին: Մոր հետ զուգավորման փուլի ավարտից հետո, փաստացի ամռան վերջին, աշխատող մեղուները դադարեցնում են բոռերի կերակրումը, խոչընդոտում սնվելու նրանց փորձերը: Սովից թուլացած արուներին, հետզհետե դուրս են մղում փեթակից, որից հետո դրամք սատկում են: Այս պրոցեսի սկիզբն ազդանշան է մեղվաբույծի համար՝ մեղրահավաքի փուլի վերջն է: Նշենք, որ բոռերը ձմեռում են միայն անմայր, կամ ոչ բեղուն մայրով թույլ ընտանիքներում: 

Զարգացման փուլերը- Ձվադրումից երեք օր անց, ձվից դուրս եկած օղակավոր, սպիտակ թրթուրն ունի կրծող բերանային ապարատ, կրծքի երեք զույգ քայլող ոտքեր: Առատ սնվելով աշխատավոր մեղուների հատուկ գեղձում առաջացող կաթով, որը տրվում է յուրաքանչյուր թրթուրին օրական մոտ հազար անգամ՝ թրթուրներն անընդհատ ավելացնում են իրենց քաշը՝ առաջին օրվա վերջում հինգ անգամ, երկրորդ օրվա վերջում՝ մոտ երեսուն: Այս ընթացքում թրթուրը մի քանի անգամ մաշկափոխվում է հասնում որոշակի մեծության և դադարում սնվել ու շարժվել: Ի դեպ, զարգացման ամբողջ ընթացքում (6 օր) կաթնահյութով կերակրվում են միայն հատուկ պատրաստված խոշոր բջիջներում զարգացող թրթուրները, որոնցից էլ հենց զարգանում են մայրերը: Մնացած բջիջներում զարգացող թրթուրներին աշխատավոր մեղուները մեղվակաթով կերակրում են միայն երեք օր, իսկ այնուհետև՝ ծաղկափոշով ու նեկտարով:  Լրիվ զարգացման համար պահանջվում է մեկ շաբաթ, որից հետո թրթուրը իր թքագեղձերի շնորհիվ մեղրահացի բջջում բոժոժ է հյուսում և վերածվում հարսնյակի: Աշխատավոր մեղուներն անմիջապես մոմով են պատում այդ բջիջները: 10-12 օրում, հարսնյակից դուրս է գալիս  աշխատավոր մեղուն:  Բոռերի դուրս բերումն ընթանում է մի փոքր այլ կերպ: Ընտանիքի անդամների կողմից սկսվում է ավելի խոշոր բջիջներով մեղրահացի կառուցումը՝ բոռեր աճեցնելու համար: Այսպիսի բջիջներում էլ մայրը դնում է չբեղմնավորված ձվերը, որոնցից էլ դուրս են գալիս բոռերը: Սրանց զարգացումը մի քանի օր ավելի է տևում, քան աշխատավոր մեղուներինը: